Ở buổi họp thường niên trong tuần, một nhân viên đã nửa đùa nửa thật rằng Cố Gắng có khác gì Nỗ Lực đâu, tại sao tôi lại phải nhấn mạnh đến thế. Thế Nỗ lực và Cố gắng theo bạn có gì khác nhau?
Thông thường, ta đều nghĩ đến chúng với một trường phái nghĩa là bỏ sức ra để đạt được mục tiêu mình đã đặt ra. Nhưng hãy cứ kéo xuống, đọc thêm một tí, ngẫm thêm một tí để rồi xem chúng có còn giống nhau như ban đầu chăng? Cố gắng như một sợi dây chun mà ta chỉ có thể kéo đến một mức độ nhất định. Ta có thể kéo căng hoặc không, dây chun có thể dãn hoặc vẫn còn nguyên vẹn ở trạng thái ban đầu. Đơn giản hơn thì, Cố gắng là làm những việc ta có thể làm trong khả năng, ta có quyền lựa chọn giữa tiếp tục cố gắng hoặc không. Ta có một mục tiêu, ta ấp ủ những ý niệm về việc hoàn thành nó. Liệu ta có thể với lấy nó không? Ta không rõ. Những gì ta có thể làm là đưa ra hết tất cả những gì mình có, nếu đạt được thì ấy là điều đáng mừng, không thì thôi. Đằng nào ta cũng đã cố-gắng-hết-sức rồi. Tiềm ẩn trong từ “Cố Gắng” không hàm chứa nhiều tính chất “sống chết” theo đuổi mục tiêu đó tới cùng Nói như thế không có nghĩa tôi “đánh đồng” tất cả những ai sử dụng từ “cố gắng” đều không hết mình đủ nhiều với mục tiêu mà họ đề ra. Tuy nhiên, khác với Cố gắng, Nỗ lực lại là một “quả bom” nổ chậm. Ngay từ giây phút đầu tiên châm ngòi một quả bom, ta đều biết sớm muộn gì nó cũng sẽ phát nổ – đó là điều hiển nhiên. Và khi quả bom đã phát nổ, ai, cách nào, như thế nào có thể ngăn nó lại được đây? Nói ví von ra thì, với tôi, Nỗ lực là phải làm đến cùng để đạt được mục tiêu ban đầu, kể cả những việc ấy nằm ngoài khả năng của mình (do tư duy bản thân tự nhận định là vậy). Ta lại có một mục tiêu, ta lại ấp ủ những ý niệm về việc hoàn thành nó. Nhưng ta biết mình sẽ phải đạt được nó bằng tất cả mọi cách (đột phá và hợp pháp), kể cả việc đó có là bất khả, có là gian nan, có là đánh đổi. Ở đây chúng ta không có nỗ-lực-hết-sức, vì bản thân “Nỗ lực” đã mang hàm nghĩa cho việc bước ra khỏi Vùng An Toàn (Comfort Zone), tiến thêm một bước rất dài qua Vùng Sợ Hãi (Fear Zone) và đặt chân đến Vùng Học Hỏi (Learning Zone). Tất cả đều là những nền tảng vững chắc cho Vùng Phát Triển (Growth Zone). Đừng dừng lại ở suy nghĩ “Tôi đã cố gắng rồi” mà hãy đặt cho bản thân câu hỏi “Tôi đã nỗ lực chưa?”. Và hiển nhiên thước đo của sự nỗ lực không hoàn toàn phải là lời khen ngợi của cấp trên, hay lời tâng bốc của đồng nghiệp, mà là sự khám phá ra các tiềm lực khác của bản thân mình. Đừng đứng lại và hài lòng với những gì mình đã và đang có, vì sớm muộn thôi, không lâu sau những gì bạn có trong tay đều sẽ là lỗi thời và thừa thãi đối với xã hội ngày một khắc nghiệt này. Chung quy lại, chỉ Cố gắng thôi thì vẫn chưa thể nào thoát khỏi cái bóng của sự An Toàn khi chỉ làm những việc có thể. Nhưng một khi chạm đến Nỗ Lực, ta mới biết được khả năng của mình mới không-có-giới-hạn và phi thường đến nhường nào. Vậy, bạn đã Cố Gắng hay Nỗ Lực trong năm qua?
